Het zal lastig zijn erover te schrijven maar toch wil ik een poging wagen. Er is zoveel dat me steeds duidelijker wordt over de filosofie van het leven. En als ik dit opschrijf weet ik al niet meer hoe ik verder zal gaan. Want dat was het dan. het klinkt eigenzinnig maar ik ben er ook meteen van overtuigd dat ik eigenlijk helemaal niets weet. En toch wil ik erover schrijven. Dat ga ik op dit blog doen onder het label
Boeddhisme en Mystiek
Het zijn gewoon oefeningen om dingen te verwoorden die me bezighouden over de diepere zin van het leven en hoe dat volledig te kunnen gebruiken.
Allereerst over de relatie tussen het Boeddhisme en de Mystiek
De vier edele waarheden uit het Boeddhisme gaan over het lijden. Iedereen lijdt en iedereen wil gelukkig zijn. En om gelukkig te kunnen zijn of worden moet je de weg uit het lijden, die er wel is, leren kennen en gaan.
Dat heeft alles te maken met twee dingen.
*De leegte van inherent bestaan
* Liefde mededogen.
Dat zijn de twee vleugels waarmee de vogel kan vliegen. Ze zijn beiden noodzakelijk. met een vleugel kan de vogel niet vliegen.
De eerste, de leegte van inherent bestaan is het lastigst te doorgronden en te begrijpen en als je die uiteindelijk door begint te krijgen is er nog een hele weg te gaan om ermee te leren leven en het leven ook als zodanig te kunnen zien. Dat is tot op het moment dat de kwartjes gaan vallen een hele toer. Het is een andere manier van denken die voor veel verwarring kan zorgen. Natuurlijk zijn er mensen die het door hebben en er ook vertrouwd mee zijn geraakt. Wanneer je het eenmaal door hebt en inzicht begint te krijgen, gaat het leven er al heel anders uitzien. Ook leer je dan zien waar de problemen zitten in allerlei zaken. Het vreemde van dit soort begrijpen is dat het niet alleen maar gaat over goed kunnen leren en het gebruik van het brein. Er komt veel meer bij kijken. Het is een heel andere manier van kijken naar de dingen. In de theosofie heeft mevrouw Bavatsky het over andere hersenpaden aanleggen en dat vind ik wel mooi uitgedrukt. Een njana yoga waarbij je iedere keer de ideeën die je erover krijgt weer afwijst en dus tot de concusie komt dat ook dat aeen maar ideeën zijn. Dat werkt heel verruimend en maakt het leven interssanter dan je zou kunnen denken.
Maar het kan ook precies andersom werken wanneer je niet gewoon met de voetjes op de aarde blijft staan kun je zelfs in psychosen terecht komen als je daar aanleg voor zou hebben dus is het zaak met beide voeten op de grond te blijven staan. Tja en wat is dat dan? Gronden? . Je kunt namelijk gaan denken dat alles hier en nu er niet zoveel toe doet als je iedere keer je ideeën erover weer op de kop zet, wanneer je alle fenomenen op laat lossen in de Leegte van onafhankelijk bestaan, oftewel er is niets dat op zichzelf bestaat. Er zijn hier in het westen mensen die dat niet verdragen en juist onder andere daarmee de mist in zijn gegaan. Nietzche is daar een voorbeeld van voor zover mij bekend hij kreeg grote psychische probemen en er zijn meerdere die zich met de afhankelijkheid van alle bestaan hebben bezig gehouden. Schopenhauer kwam heel dicht bij de benadering van die specifieke leegte die zeker niet niets betekent.Het geeft veel rijke inzichten en gelukkig wordt er tegenwoordig zelfs in de wetenschap meer aandacht aan gegeven van het feit dat alles met ekaar te maken heeft en niets op zichzelf bestaat. . Maar er liggen dus ook gevaren in als we niet gegrond kunnen blijven.
De andere vleugel van de vogel is Groot Liefde Mededogen en juist dat is wat me met beide voeten op de grond laat staan. Met de poten in de modder zoals Henk Jansen vertelt in een van zijn collums waarin hij over mystiek schrijft. Dat is waar we hier mee kunnen werken. Die twee moeten altijd samen gaan. De twee vleugels van de vogel en de modder van waaruit de Lotus zich ontwikkelt tot een prachtige boem. Het ik dat door de wijsheid van de eerste vleugel, de afhankelijkheid van alle bestaan, een andere plek heeft gekregen en niet meer gezien wordt als middelpunt van mijn bestaan maar dat waar ik mee kan werken de bezieling als werkwoord en daardoor met de voetjes op de aarde blijf staan zonder het zelf te verliezen maar om mee te werken. Niet alleen Liefde voor de naasten maar voor alle naasten en vooral niet te vergeten ook voor mezelf. Deze vleugel van de vogel vinden we ook in de mystiek van het christendom en andere stromingen terug. Hier liggen de raakvlakken tussen alle humanistische en religieuze stromingen. En dat is mooi dat is waar we er voor elkaar kunnen en ook moeten zijn. Als dat niet functioneert is er ellende, onvrede en oorlog. Wanneer daar de dingen gaan schorten geven ze onmiddelijk gevolgen voor een hele samenleving. Ook in het plaatje van liefde mededogen zijn vele onderbouwingen mogelijk en geven een ruggegraat aan onze handel en wandel. Diepzinnige Wijsheid en inzicht liggen besloten in de eerste stelling. Dan kan er Liefde mededogen en wijsheid gezamenlijk zijn zonder het zelf weg te geven want ook dan zou het met gronden afgelopen zijn. De Liefde mededogen hebben we zeker ook voor onszelf nodig om er voor anderen te kunnen zijn.
En hoe Boeddhistisch dit ook allemaal is, ik zie de raakvlakken altijd weer in de christelijke traditie zoals het verhaal van Jezus die in Getsemane voor zichzelf bad: Heer indien het mogelijk is, laat deze drinkbeker aan mij voorij gaan.
Tot zover is het eigenlijk alleen maar een korte inleiding en merk ik al schrijvend dat ik niet zoveel bijzonders te vermelden heb. Het is maar een begin en meteen ook het einde. Veel meer valt er niet te vermelden maar ik heb er dertig jaar over gedaan om dit een plek te geven en nog altijd gaat dat door. Er komt geen einde aan omdat het een eindeloze cirkel is zonder begin en einde. Zelfs wanneer ik er niet meer ben zal het altijd doorgaan en is er altijd weer iets nieuws dat binnen dit tweeledige plaatje valt. En dat is tweeledig omdat uit de relatie tussen deze twee iedere keer weer iets nieuws kan ontstaan. In de Leegte kan alles mogelijk worden. Daar komen en gaan de fenomenen in onderlinge afhankelijkheid en in liefde mededogen komen ze tot ontwikkeling en brengen vruchten voort. Het hele leven bestaat daardoor uit relatie.
Als je nou van christelijke huize komt wil je misschien zeggen dat de zogenaamde Leegte van onafhankelijk bestaan dan god zou kunnen zijn. Nou dat kan dus niet want de christelijke filosofie steekt een beetje anders in elkaar. Sumier kun je er wel dingen in terug vinden want uiteindelijk komt het voort uit de joodse traditie en daar wordt in de Kaballa de naam van god niet uitgesproken omdat hij onkenbaar is. Door de eeuwen heen is de christelijke god tot schepper gedevalueerd en nu proberen sommige christenen het met een andere naam zoals energie of de bron zodat het minder een soort persoon wordt die in de hemel woont maar dat is nog altijd afhankelijk van iets wat daaraan vooraf gaat zoals het in het Boeddhisme werkt.
Ook in het Boeddhisme kennen we Deities die in het westen vaak abusievelijk goden worden genoemd. Een betere omschrijving zou zijn verbindingswezens die ons in verbinding kunnen stellen met allerlei kwaliteiten waar ze voor staan en in potentie in onszelf aanwezig zijn. Zo kunnen we ons in verbinding stellen met witte Tara de deitie voor de heelheid zodat we dat in onszelf kunnen ontwikkelen. In meditaties worden aan het eind deze deities weer opgelost om een plek in onszelf in ons hartcentrum in te nemen.
De Leegte van onafhankelijk bestaan, het onnoembare en ongrijpbaare. Het Niet Iets waar we met ons denken niet bij kunnen komen en dat toch alles doordringend is omdat god de schepper wij en alles wat er is, de universa en ook dat wat we niet kennen en ... (vul maar in) daaruit voortkomen en daar is geen begin en geen einde aan. Het is als een eeuwigdurende rondgang. We hebben al moeite om het eindeloze universum te doorgronden en te bgrijpen hoe eindelos dat is dan duizelt het. en dan zitten we nog steeds in de fenomenen van de schepping dus wordt het heel moeilijk de abstractie van het Niet Iets te doorgronden. Het heeft dan ook met een heel andere manier van denken te maken die stap voor stap in lessen kan worden uitgesponnen.
De christelijke traditie moet dus in een heel ander kader geplaatst worden willen we daar meer grip op krijgen dan hebben we het over God de schepper van het alomtegenwoordige die op zichzelf bestaat en over een ziel die op zichzelf bestaat en die ziel willen we hopelijk in liefde mededogen ontwikkelen. Een hiernamaals, wat dat dan ook mogen zijn waar we naar toegaan als we een goed leven hebben geleid. Natuurlijk ook allemaal erg kort door de bocht hier neergeschreven net als het bovensgtaande verhaal trouwens want ook daaar kun je een heel leven mee verder en je ontwikkelen tot een goed mens.
Wat niet handig is, is al die dingen op een hoop gooien en zeggen dat alles uiteindelijk hetzelfde is, Nee er zijn wel raakvlakken op het gebied van Liefde Mededogen maar niet zozeer in de goddelijke of universele wijsheid waar alles inpast en die daaronder schuilgaat en waar de diepere inzichten vandaan kunnen komen. Daar liggen de begrippen anders. Dat is ook waar de mystiek in essentie raakt aan de Leegte van afhankelijk bestaan.
Wie ore heeft die hore.
